Deze lezing belicht hoe endodontologie en gnathologie elkaar aanvullen bij de diagnostiek van orofaciale pijn. Met oog voor overlappende pijnkenmerken krijgt de tandarts praktische handvatten om kies- en kaakpijn tijdig te onderscheiden, onnodige behandelingen te voorkomen en zorg effectiever te maken.


Tandartsen worden in de praktijk vaak geconfronteerd met patiënten die kies- of kaakpijn ervaren. Het onderscheid tussen odontogene en niet-odontogene pijn is echter minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Pijn in het orofaciale gebied kan overlappen, uitstralen en transformeren, waardoor een juiste diagnose complex is – maar wel essentieel om patiënten op het juiste behandelspoor te houden.

Kiespijn hoeft niet altijd odontogeen te zijn. Endodontische problemen, zoals pulpitis en periapicale ontstekingen, hebben duidelijke diagnostische criteria, maar klachten die sterk op tandpijn lijken kunnen ook hun oorsprong vinden in musculoskeletale structuren. Zo weten we dat ongeveer 11% van de myogene TMD-pijn refereert naar het dentale gebied. Wanneer dit niet wordt herkend, bestaat het risico dat er onnodige endodontische ingrepen plaatsvinden of dat de patiënt juist buiten de tandheelkunde terechtkomt.

Daarbij verandert pijn die langer dan drie maanden aanhoudt vaak van karakter. Waar het aanvankelijk herkenbare musculoskeletale pijn betreft, kan het zich ontwikkelen tot chronische pijn met kenmerken die lijken op neuropathische pijn. Op dat moment verdwijnt de koppeling met de oorspronkelijke musculoskeletale oorzaak steeds meer uit beeld. Patiënten komen dan geregeld bij KNO-arts of neuroloog terecht, waar de diagnose verder vertroebelt en zij op een verkeerd behandelpad belanden.